BỘ TRANH ĐỒNG TỨ QUÝ, DÁT VÀNG BẠC (Kích thước 28 - 88cm)

     Tranh tứ quý là loại tranh theo bộ, một bộ gồm bốn bức vẽ cảnh bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Mỗi bức tranh là một loài cây, loài hoa tương ứng đại diện cho một mùa trong năm, thường là:

• Mùa xuân: Hoa mai, hoa lan, hoa đào.
• Mùa hạ: Cây trúc, hoa sen, hoa hồng, hoa lựu.
• Mùa thu: Hoa cúc, hoa phù dung.
• Mùa đông: Cây thông (tùng)

      Mỗi loài hoa, loài cây của mỗi mùa lại tương ứng với một loài chim. Vẽ hoa nào thì phải đi với chim ấy mới là đúng quy tắc, đúng luật. Ví dụ như khi vẽ hoa mai phải vẽ với chim khổng tước (mai/điểu), hoa hồng với chim công (hồng/công), hoa cúc với gà (kê/cúc), cây thông với chim hạc (tùng/hạc)…

      Bộ tranh tứ quý phổ biến nhất là bộ bốn loại cây tứ quý có tên là Tùng - Cúc - Trúc - Mai. Bốn loài cây này được xem như là biểu tượng của bốn mùa xuân, hạ, thu, đông trong năm và là biểu tượng của bốn đức tính của người quân tử. Người treo tranh tứ quý không chỉ là để trang trí mà còn để cầu mong may mắn, phú quý, sung túc và mang cả những yếu tố phong thủy trong đó bởi bộ tranh này có rất nhiều ý nghĩa tốt lành

Trong quan niệm của người phương Đông, bộ tứ là biểu hiện của sự đầy đủ, vững chắc, vĩnh cửu, hạnh phúc… và đã xuất hiện trong rất nhiều tác phẩm văn hóa, nghệ thuật cả dòng chính thống và dân gian. Ví dụ như tại Việt Nam có tứ bất tử gồm bốn vị thần: Sơn Tinh, Chử Đồng Tử, Mẫu Liễu Hạnh và Thánh Gióng. Hay trong bộ bài Tây, bốn con bài cùng loại được gọi là tứ quý, trong bộ bài Tam cúc thì gọi là tứ tử trình làng. Người chơi mà có bộ tứ quý, tứ tử trình làng trong tay thì nắm chắc phần thắng nên tứ quý được coi là biểu tượng của sự may mắn, phúc lộc.

Trở lại với bộ tranh tứ quý, trong quan niệm của người Việt Nam nói riêng, bộ tranh tứ quý là biểu tượng của sự may mắn, phú quý, sung túc. Mỗi bức tranh cũng là những hình tượng riêng, mang ý nghĩa riêng:

• Hoa mai: Nhắc đến hoa mai, nhiều người thường nghĩ ngay đến mai vàng đặc trưng của miền Nam. Tuy nhiên, hoa mai trong tranh tứ quý là mai trắng, sinh trưởng trong thời tiết giá lạnh của phương Bắc. Mai trắng vượt qua cái lạnh khắc nghiệt để bung nở rực rỡ trong mùa xuân tượng trưng cho sự tinh khôi, thuần khiết và sức sống mãnh liệt. Vì vậy, hoa mai trong tranh tứ quý mang ý nghĩa tấn tài, tấn lộc, giàu sang, phú quý.
• Cây trúc: Trúc là loài cây có sức sống mãnh liệt chịu được thời tiết khô hạn, không mưa nhưng vẫn xanh tốt quanh năm. Thân cây vừa dài vừa cao lại luôn đứng thẳng, không bao giờ cong rạp xuống đất dù cho bị đốt cháy. Hình ảnh cây trúc gắn liền với hình ảnh người quân tử, đức tính ngay thẳng, kiên cường, không chịu khuất phục hoàn cảnh. Vì vậy hình ảnh cây trúc là tượng trưng cho sự bền vững, kiên cường trước sóng gió.
• Hoa cúc: Hoa cúc trong tranh tứ quý là hoa cúc vạn thọ, kể cả khi tàn thì hoa cũng không hề bị rụng khỏi thân cây. Trong phong thủy, hoa cúc tượng trưng cho sự thanh cao, tránh xa những cám dỗ trong cuộc sống. Hoa cúc là biểu tượng của mùa thu trong tranh tứ quý, mang ý nghĩa là lời cầu chúc cho sự trường thọ và nhân cách thanh cao.
• Cây tùng: Cây tùng là loại cây có bộ rễ rất khỏe mạnh, có thể bám giữ tốt ở bất kỳ địa hình nào dù có là đồi cao gió lớn, vách núi sừng sững hay gánh trên thân mình mảng tuyết dày. Tùng tượng trưng cho khí chất anh hùng, sẵn sàng gánh chịu mọi khó khăn mà không hề than vãn, kêu ca; thầm lặng vượt qua mọi thử thách. Như vậy, không chỉ tạo nên tính thẩm mỹ cho căn nhà, bộ tranh tứ quý còn mang ý nghĩa hướng đến sự may mắn, tài lộc, bình an, thể hiện sự cân bằng, khí chất ngay thẳng, cương trực, thể hiện sự quân tử của gia chủ. 

QUY CÁCH CHẾ TÁC TRANH TỨ QUÝ BẰNG ĐỒNG

Chế tác tranh đồng đòi hỏi kỹ thuật khó, người chế tác phải thật tài năng, khéo léo tính kiên nhẫn cao và đặc biệt phải có niềm đam mê, nhiệt huyết với nghề thì mới có thể “thổi hồn” lên từng chi tiết hoa văn.

Từ tấm đồng nguyên bản, người thợ sẽ tiến hành dán hình vẽ hoa văn lên tấm đồng và tấm đồng phải được đặt trên bàn trám (bàn trám được làm từ đất sét, nhựa thông,… có độ mềm nhất định). Sau đó họ dùng búa thúc hoa văn, người thợ sẽ phải biết chỗ nào cần thúc nổi hẳn, chỗ nào cần thúc nổi vừa.

Bởi vậy, người thợ phải dùng kinh nghiệm để tưởng tượng nội dung sẽ hiện ra, từ đó điều khiển lực đập cho vừa đủ. Chỉ hơi quá tay, miếng đồng sẽ bị thủng, nhưng nếu vì thế mà sử dụng những miếng đồng quá dày, hoa văn hiện lên sẽ không được “căng” và sắc nét.

Khi đã thúc cơ bản, tấm đồng phải được cậy khỏi bàn trám. Người thợ tiến hành dùng ve búa tạo hình hoa văn và đi các đường viền giúp cho hoa văn nổi bật hơn. Khi cơ bản hoàn thiện, tranh sẽ được sơn nền. Dát điểm vàng bạc và phủ thêm lớp bóng 2k tăng tính thẩm mỹ, vừa bảo vệ lòng tranh luôn bền đẹp.

– Về chất liệu: Tấm đồng vàng liền tấm dày 8 rem 

– Về thời gian chế tác: Tranh chế tác hoàn toàn thủ công nên thời gian chế tác khá lâu từ 15 – 20 ngày, các bức tranh cỡ lớn có khi mất nhiều thời gian hơn từ 40 – 60 ngày.